براساس آمار بانک جهانی، ۸۹% کودکان در کشورهای کمدرآمد، تا ۱۰ سالگی نمیتوانند یک متنِ ساده را بخوانند. شُماری از این کودکان پس از دوره ابتدایی، ترک تحصیل میکنند. بین ارتکاب به بزهکاری در کودکان و کمتوانی در مهارت خواندن و نوشتن ارتباط وجود دارد. برای بهتر کردن آینده این کودکان چه میشود کرد؟ بهترین راه این است که آموزشی که سزاوار این کودکان است به آنان ارائه دهیم. ما از ابتدای راه آغاز میکنیم از آموزش مهارتهای پایه: شُمارورزی و سواد خواندن و نوشتن. اگر کودکان این مهارتهای اساسی را بیاموزند، بخت بسیار بیشتری برای ماندن در مدرسه و ساختن آینده خود خواهند داشت.
با همین دیدگاه، بهار ۹۸ محسن دیبایی و «انجمن یاران دانش و مهر»، پیشنهاد دادند تا از بین پنج اپلیکیشن سوادآموزیِ برگزیده جایزه جهانی XPRIZE، اپلیکیشنی برای بومیسازی در ایران انتخاب شود. از این روی گروهی از کارشناسان زبان فارسی و تیمی از برنامهنویسان، onecourse را با توجه به ظرفیتهای زبان فارسی برای بومیسازی انتخاب کردند.
«داناک» نامی برای نسخههای بومیشده اپلیکیشن onecourse است. «داناک» از آمیخت واژههای دانا و کودک یا کوچک ساخته شده که به دانای کوچک یا دانای کودک اشاره دارد. همه اینها در زیر عنوان پروژهی سواد D خواهند بود. سواد D یعنی سوادآموزی از راه افزارهای (سختافزارها و نرمافزارها) دیجیتال.
پروژه سوادD یکی از پروژههای مهم و تاثیرگذار انجمن یاران دانش و مهر است که در همکاری و همراهی با یک تیم ۲۰ نفره، در هر دو بخش محتوا و فنی، در حال اجراست.
مدیر پروژه سواد D، محسن دیبایی است، سرپرستی این پروژه در بخش محتوا با آزاده خلیفی و عادله خلیفی است و پویان بهنامقادر سرپرست تیم فنی پروژه را به عهده دارند.
آموزش در داناک، با روش فونیکس (آوایی) است. روش فونیکس براساس بستههای آموزش خلاق «فارسیآموز نخودی» و «الفباورزی با کاکاکلاغه» از محمدهادی محمدی در زبان فارسی پیاده شده است.
داناک نرمافزار آموزشی جامعی است که آموزش را از سطح پایه آغاز میکند و کودک را به مهارت خواندن (روانخوانی)، نوشتن، درک مطلب و شُمارورزی میرساند. تنها پیشنیاز استفاده از داناک، درک شنیداری زبان فارسی است؛ یعنی اگر کودکی زبان فارسی را به شکل شنیداری متوجه میشود، اعم از اینکه کودک به زبان یا گویش دیگری سخن بگوید، میتواند از داناک استفاده کند. ما در داناک از مفاهیم پیشعددی و پایه آغاز میکنیم؛ از آموزش رنگها، شکلها، اندازهها، الگوها؛ یعنی کودکِ کاربر داناک، نیازی به دانستن هیچ مفهوم پیشینی ندارد و همهچیز را از ابتدا با داناک و به تنهایی میآموزد حتی کار کردن با تبلت را.
این پروژه در سه فاز اجرا میشود که فاز نخست و دوم پروژه انجام شده است و داناک ۱ و داناک ۲ به رایگان برای عموم منتشر شده است. داناک ۳، تابستان ۱۴۰۰ منتشر خواهد شد. داناک ۱، برای کودکان ۵ تا ۷ سال و داناک ۲، برای کودکان ۷ تا ۸ مناسب است.
گروه هدف پروژه سواد D، همه کودکانیاند که به آموزشی که سزاوارشان است دسترسی ندارند. برای دستیابی به این هدف، اپلیکیشن داناک به رایگان برای عموم منتشر شده است؛ از اسفند ۱۳۹۸، طرح سَنجانه (پایلوت) در استان هرمزگان آغاز شد. به استان هرمزگان رفتیم، برای کودکان و تسهیلگران کارگاههای آموزشی برای کودکان و تسهیلگران برگزار شد و تبلتها در اختیار کودکان قرار گرفت تا با داناک بیاموزند. برخی از این کودکان، کودکان دارای نیازهای ویژه هستند. نتایج طرح سَنجانه ما را به شوق آورد. کودکان با داناک در زمان کوتاهتری آموختند و کودکانی که پیش از این هیچ آموزش رسمی ندیده بودند، خواندن و نوشتن آموختند.
هماکنون دور تازهای از طرح سنجانه در روستای بنگالی استان هرمزگان آغاز شده است؛ روستایی که ۱۳۵ نفر جمعیت دارد و بیشتر کودکان روستا پس از تمام کردن دوره ابتدایی ترک تحصیل میکنند. ما امیدواریم داناک و روش آموزشی فونیکس (آوایی) بستری را برای آموزش این کودکان فراهم کند که شایسته آناند. رویای ما و هدف و برنامه بانیان این پروژه آن است که قدم به قدم و مرکز به مرکز افزارهای دیجیتال را به کودکان بیشتری برسانیم تا به آموزشی که سزاوارشان است دست یابند.
درباره این پروژه و نتایح به دستآمده از آن در وبسایت، کانال تلگرام و اینستاگرام سواد D، مطالب بیشتری منتشر شده است.
کانال تلگرام : t.me/diliteracy
اینستگرام : instagram.com/diliteracy
در سال ۱۴۰۰ انجمن با همکاری تیم متخصص و حرفهای سواد D و با حمایت معلمان و تسهیلگرانی از گوشه گوشهی ایران، توانست فعالیت خود را در ۳۵ مرکز گسترش دهد و امکان سوادآموزی را برای ۱۰۲۴ کودکان این سرزمین با استفاده از نرم افزار داناک فراهم سازد. در این سال ۳۳۲ تبلت و هدفون تهیه و پس از نصب داناک به مراکز ارسال شده است.