24 ژانویه روز جهانی بزرگداشت آموزش است. امسال روز جهانی آموزش در چهار محور “آموزش برای همه انسان‌ها”، “حفاظت از کره زمین”، “دستیابی به موفقیت‌های مشترک” و “تقویت صلح در جهان” برگزار می‌شود. آموزش مسئله‌ای چندبُعدی، گسترده و دارای مخاطب‌های متنوع است. کودکان یکی از مخاطبان آموزش هستند و انجمن یاران دانش و مهر فعالیت خود را بر روی آموزش این گروه متمرکز کرده است. به امید روزی که تمامی کودکان از آموزش با کیفیت بهره‌مند شوند.
آموزش برای همه انسان‌ها (People): آموزش به کودکان فقط محدود به آموزش علوم طبیعی و ریاضیات نمی‌شود. پذیرش مسئولیت خود، تصمیم‌گیری در خانواده و مشارکت اجتماعی از جمله مهارت‌های نرمی هستند که باید به کودکان آموزش داده شوند.
انجمن یاران دانش و مهر با برگزاری کارگاه‌های “مهارت‌های زندگی” و آگاهی بخشی به دانش آموزان درباره مهارت‌های نرم به رشد فردی و اجتماعی دانش آموزان نیز می‌پردازد.
زمین ما (Planet): توسعه صنعت و مصرف‌گرایی انسان‌ها، خصوصا در چند دهه گذشته، سلامت زمین را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. آب، خاک، غذا و هوای سالم از دغدغه‌های اصلی انسان‌ها در زمان ما هستند و دستیابی به محیط زندگی سالم جز با آگاهی از وضعیت زمین امکان‌پذیر نیست. یکی از اقدامات موثر برای نجات سیاره زمین و تنوع زیستی آن، آموزش سبک زندگی دوستدار طبیعت به کودکان است. انجمن علاوه بر برگزاری اردوهای درختکاری، نکاتی مانند اهمیت تفکیک زباله‌ها را به دانش آموزانش آموزش می‌دهد.
موفقیت (Prosperity): آموزش حرفه‌ای میتواند از طریق افزایش فرصت‌های شغلی باعث افزایش درآمد افراد شود. مطالعات یونسکو نشان می‌دهد که اگر همه مردم جهان تحصیلات خود تا مقطع متوسطه کامل کنند، میزان فقر در جهان نصف خواهد شد. بر اساس این مطالعات، به طور میانگین به ازای هر سال ادامه تحصیل هر دانش آموز در جهان، 10 درصد به میزان بازده درآمدی آن دانش آموز در آینده افزوده خواهد شد.
صلح (Peace): اگر دسترسی برابر به فرصت‌های آموزشی وجود داشته باشد، محیط‌های آموزشی به عنوان بستری برای فعالیت‌های اجتماعی می‌توانند از بروز جنگ و بسیاری از کشمکش‌های محلی و ملی جلوگیری کنند. نتایج تحقیقات یونسکو بر روی 100 کشور در 50 سال نشان می‌دهد که در کشورهایی که شکاف آموزشی در آنها عمیق‌تر است میزان کشمکش نیز افزایش پیدا می‌کند.
کودکان حق دارند از آموزش با کیفیت برخوردار شوند.
حضور کودکان در مدرسه اولین قدم برای دریافت آموزش با کیفیت است اما تضمین کننده آن نیست. به گزارش یونسکو تعداد کودکانی که به مدرسه نمی‌روند ۶۰ میلیون نفر در جهان است. این در حالی است که گزارش دیگری از سازمان ملل اعلام می‌کند ۱۰۳ میلیون کودک و نوجوان در جهان خواندن و نوشتن را به درستی نمی‌دانند. یعنی حدود ۴۰ میلیون دانش آموز در جهان از آموزش با کیفیت بی‌بهره هستند.
آموزش با کیفیت آموزشی است که ابعاد مختلف زندگی دانش آموزان را شامل شود؛ از جمله رشد اجتماعی، احساسی، فکری، جسمی و شناختی. آموزش با کیفیت، کودکان را نه فقط برای آزمون‌ها، بلکه برای ورود به جامعه و زندگی‌شان در بزرگسالی آماده می‌کند. برخورداری از سلامت و امنیت از عوامل تضمین کننده یادگیری با کیفیت در کودکان است.
آموزش با کیفیت سه رکن اصلی دارد؛ دسترسی به معلم‌های با کیفیت، دسترسی به ابزار آموزشی با کیفیت، و قرار داشتن در محیط آموزشی با کیفیت. انجمن یاران دانش و مهر در تلاش است با مهیا کردن هرکدام از این سه رکن به آموزش با کیفیت کودکانی که از آن محروم هستند کمک کند. انجمن، به کمک حامیان و فعالیت داوطلبانش، با ارائه کمک هزینه تحصیلی، بهبود محیط تحصیلی دانش آموزان نیازمند به حمایت، و سایر فعالیت‌های حمایتی می‌کوشد آنها را برای ورود به دانشگاه، فضاهای کاری، و زندگی‌شان در آینده آماده سازد.
عکس: ملاله یوسف‌زی، دختری که در 15 سالگی مورد تیراندازی طالبان پاکستان قرار گرفت. ملاله در وبلاگ شخصی‌اش مقاله‌هایی در حمایت از حق تحصیل، خصوصا تحصیل دختران، منتشر می‌کرد که با مخالفت شدید طالبان مواجه شدند.
5 دی ماه سالروز زلزله ویرانگر بم است. پیش از وقوع زلزله، شهر بم حدود 34 هزار دانش آموز و 7 هزار نیروی فرهنگی داشت که بنا بر تخمین مسئولین بیش از 9 هزار دانش آموز و هزار نیروی فرهنگی جان خود را زیر آوار از دست دادند. از 284 مدرسه در بم 167 مدرسه به طور کامل بعد از زلزله تخریب شدند و تعداد زیادی از آنها نیاز به بازسازی اساسی داشتند تا دوباره قابل استفاده شوند.
بعد از زلزله، تا مدت‌ها کلاس‌های درس در چادرها و کانکس‌های آماده برگزار می‌شدند. مدارس جدید از طرف دولت، خیریه‌ها و انجمن‌‌ها ساخته شدند. در حال حاضر، علارغم گذشت 16 سال از زلزله بم، همچنان حدود 40 کلاس درس در کانکس‌ها برگزار می‌شوند و نیاز به ساخت حدود 100 مدرسه جدید در این شهر وجود دارد.
مدرسه‌ها و کلاس‌های درس تنها نیاز آموزشی مناطق زلزله‌زده نیستند. بعد از زلزله بم بسیاری از نیروهای فرهنگی جان خود را از دست دادند و یا به دلیل از دست دادن خانه‌هایشان اقدام به مهاجرت از شهر بم کردند. استقرار نیروهای آموزشی و حمایت از آنها برای ماندن در مناطق زلزله‌زده در کنار ساخت و تجهیز مدارس جدید اهمیت بسیاری دارد.
منبع: خبرگزاری مهر و خبر آنلاین
* عکس تزئینی است و از روزنامه همشهری گرفته شده.
ایران، علاوه بر آمار بالای مهاجرت شهروندانش، یکی از مهاجرپذیرترین کشورهای جهان است. بیشتر این مهاجران از کشورهای عراق و افغانستان هستند. طبق آمار سازمان ملل، در سال 2018، حضور حدود 1 میلیون مهاجر در ایران به ثبت رسیده است. بیشتر این افراد زاده ایران هستند. در حالیکه برخی کشورهای جهان، از جمله کانادا و ایالات متحده، به نوزادانی که در آن کشورها متولد شده باشند حق شهروندی اعطا میکنند، کودکانی که از خانواده غیرایرانی در ایران متولد شده اند هرگز -حتی اگر تا آخر عمر در ایران زندگی کنند- ملیت ایرانی پیدا نخواهند کرد.
بر اساس اصل سی‌ام قانون اساسی ایران، تحصیل رایگان تنها شامل شهروندان ایرانی می‌شود. درحالیکه به نظر می‌رسد تحصیل رایگان برای شهروندان ایرانی هم به فراموشی سپرده شده، در شرایطی که امکانات تحصیلات رایگان برای دانش آموزان فراهم باشد، قانون از تحصیل کودکان مهاجر حمایت نمی‌کند. البته به تصویب دولت از سال 95 مدارس کشور موظف هستند دانش آموزان افغان را بدون دریافت هزینه و مانند سایر دانش آموزان ثبت نام کنند. بسیاری از این دانش آموزان، که خانواده‌هایشان به دنبال ناآرامی‌ها مجبور به ترک خانه و کشورشان شده‌اند، فاقد مدارک هویتی هستند. پیچیدگی‌های قانونی، مشکلات مهاجرتی و نداشتن اقامت قانونی مانع از آن می‌شود که این کودکان، که اکثرا زاده ایران هستند، مدارک هویتی دریافت کنند. نداشتن مدارک هویتی، استفاده این دانش آموزان از امکانات حمایتی را با دشواری مواجه می‌کند.
متاسفانه آمار دقیقی از دانش آموزان مهاجر در ایران وجود ندارد و این موضوع پژوهش و آسیبشناسی در این گروه را با دشواری مواجه کرده است. بنا بر گزارش تسنیم، بیش از نیمی از دانش آموزان افغان در ایران، بعد از مقطع دبستان، ترک تحصیل میکنند. حمایت مالی از این دانش آموزان و تامین هزینههای تحصیل آنها، در کنار آموزشهای فرهنگی میتواند به ادامه تحصیل دانش آموزان کمک کند. انجمن یاران دانش و مهر (AYDM) از سال 1379 به حمایت از تحصیل دانش آموزان و باقی ماندن آنها در مدرسه پرداخته است. حمایتهای AYDM همواره به دور از هر گونه تبعیض از جمله تبعیض ملیتی بودهاند و دانش آموزان افغان نیز از حمایتهای این انجمن استفاده میکنند.
منابع:
https://eml.berkeley.edu/~moretti/lm46.pdf
https://www.jstor.org/stable/26507656?read-now=1&seq=1#page_scan_tab_contents